Thời tiết thay đổi thất thường, ảnh hưởng lớn đến việc bón phân, làm phân trôi, lúa yếu. Bài viết hướng dẫn bón phân phù hợp giúp lúa khỏe, tiết kiệm chi phí, đồng thời phân tích ảnh hưởng của thời tiết.
Ảnh hưởng của thời tiết đến hiệu quả sử dụng phân bón
Mưa nhiều
Nước mưa cuốn trôi phân bón gốc (NPK, phân chuồng), đặc biệt ở vụ Hè Thu, làm lúa thiếu dinh dưỡng ngay giai đoạn đẻ nhánh, làm đòng.
Nắng hạn
Đất khô cứng ở vụ Đông Xuân, phân bón khó hòa tan, rễ lúa không hấp thụ được, dinh dưỡng bị khóa trong đất.
Ngập úng
Nước sâu ở đất thấp làm rễ ngạt, phân bón gốc tích tụ, gây ngộ độc hoặc không thẩm thấu vào cây.
Hậu quả mưa nhiều
Lúa còi cọc, đòng nhỏ, hạt lép, làm năng suất giảm 20-30%. Bà con tốn thêm chi phí bón bổ sung.
Hậu quả nắng hạn
Lá lúa vàng, chồi ít, bông trổ không đều, năng suất chỉ đạt 4-5 tấn/ha thay vì 7-8 tấn/ha.
Hậu quả ngập úng
Rễ lúa chết, cây yếu, dễ mắc bệnh lem lép, mất mùa nặng ở vùng trũng.
Hướng dẫn kỹ thuật bón phân theo thời tiết
Mưa nhiều (vụ Hè Thu, Thu Đông)
Dạng phân:
- Phun lá: Phân hữu cơ lỏng (50-100 ml/16 lít nước), vi sinh Bacillus subtilis (20-30 g/16 lít nước).
- Tưới gốc: Vi sinh cố định đạm (Azotobacter, 5-10 kg/ha).
Cách dùng kỹ thuật:
- Phun sáng sớm (6-8h) để lá hấp thụ nhanh, tránh mưa lớn.
- Tưới vi sinh vào gốc khi đất ẩm, chia 2-3 lần (đẻ nhánh, làm đòng).
Lưu ý:
- Giữ mực nước 3-5 cm, rút nước trước bón gốc để phân ngấm.
- Kiểm tra dự báo thời tiết, tránh bón trước mưa to.
Nắng hạn (vụ Đông Xuân)
Dạng phân:
- Tưới gốc: Phân hữu cơ vi sinh (1-2 tấn/ha), phân chuồng hoai mục (3-5 tấn/ha).
- Phun lá: Vi lượng Zn, Bo (20-30 g/16 lít nước).
Cách dùng kỹ thuật:
- Tưới nước trước bón gốc, đảm bảo đất ẩm để phân hòa tan.
- Phun vi lượng chiều mát (16-18h) để tránh cháy lá.
Lưu ý:
- Tăng mực nước 5-10 cm sau bón để rễ hấp thụ tốt.
- Tránh phun khi nắng gắt, kiểm tra độ ẩm đất trước.
Ngập úng (đất thấp, mưa lũ)
Dạng phân:
- Phun lá: Phân hữu cơ lỏng (50 ml/16 lít nước), vi sinh Bacillus subtilis (20-30 g/16 lít nước).
- Bón gốc: Vi sinh (5-10 kg/ha), dùng ít, bón khi nước rút.
Cách dùng kỹ thuật:
- Phun lên lá, bông ở giai đoạn đẻ nhánh, trổ để tránh rễ ngạt.
- Bón gốc sau khi tháo nước, trộn phân với đất khô.
Lưu ý:
- Kiểm tra rễ, đảm bảo đất thông thoáng sau ngập.
- Hạn chế bón gốc khi nước sâu trên 10 cm.
Lợi ích của quản lý phân bón theo thời tiết
Giảm mất phân: Phun lá hoặc tưới phân lỏng trong mưa, ngập; bón gốc sâu trong hạn giúp tiết kiệm 20-30% lượng phân.
Bảo vệ rễ lúa: Quản lý nước và phân bón đúng cách tránh thối rễ, giúp cây phát triển bền vững.
An toàn, tiết kiệm: Ưu tiên phân hữu cơ, vi sinh vừa an toàn cho sức khỏe, môi trường, vừa giảm chi phí so với phân hóa học.
Lưu ý
Kiểm tra thời tiết: Xem dự báo, tránh bón trước mưa lớn, nắng gắt.
Chia nhỏ lần bón: Bón 2-3 lần/vụ, mỗi lần 30-50% lượng phân để tránh mất phân.
Bảo vệ rễ: Không bón gốc khi ngập sâu, ưu tiên phun lá.
Thử nghiệm nhỏ: Bón phân mới trên 100-200 m² để kiểm tra hiệu quả.
Mẹo tiết kiệm: Tự ủ phân chuồng với vi sinh Trichoderma, giảm chi phí 20-30%.