Ở Đồng bằng sông Cửu Long, mô hình canh tác 3 vụ lúa mỗi năm gồm: Đông Xuân – Hè Thu – Thu Đông. Mỗi vụ có đặc điểm khí hậu, dịch hại và yêu cầu dinh dưỡng khác nhau. Bà con cần hiểu rõ để chọn giống đúng, bón phân hợp lý và quản lý sâu bệnh hiệu quả, giúp lúa khỏe – năng suất cao – bảo vệ đất lâu dài.
So Sánh Kỹ Thuật Trồng Lúa 3 Vụ Ở ĐBSCL
🌿1. Vụ Đông Xuân – mát mẻ, dễ canh tác
- Thời tiết: 20–25°C, ẩm 70–80%, ít mưa, dễ điều tiết nước.
- Bệnh hại phổ biến: Đạo ôn đầu vụ, rầy nâu, cháy lá do sương.
- Giống phù hợp: OM5451, Jasmine 85 – phù hợp xuất khẩu.
-
Bón phân hợp lý:
- Lót: Phân chuồng hoai (5–10 tấn/ha) + lân nung chảy (300–500 kg/ha).
- Đẻ nhánh: Azotobacter + Zn, Mg (20g/16L).
- Làm đòng, trổ: Kali, Silic, Bo, bạc nano – giúp trổ đều, chắc hạt.
☀️ 2. Vụ Hè Thu – nắng nóng, mưa bất chợt
- Thời tiết: Nắng nóng 35°C đầu vụ, mưa dồn dập cuối vụ.
- Bệnh hại: Sâu cuốn lá, đạo ôn, lem lép hạt do ẩm cao.
- Giống phù hợp: OM4900, OM6976 – ngắn ngày, chịu mặn nhẹ.
-
Bón phân lưu ý:
- Tránh đạm dư đầu vụ gây lốp.
- Tăng Kali, Bo, Zn để chống vàng lá sinh lý.
- Phun chitosan, bạc nano sau trổ để giảm lem lép.
🌧 3. Vụ Thu Đông – mưa nhiều, dễ ngập
- Thời tiết: Mưa kéo dài, độ ẩm cao (90%), nguy cơ ngập.
- Bệnh hại: Đạo ôn cổ bông, lem lép, rầy nâu.
- Giống phù hợp: OM6976, OM4900 – kháng bệnh, chịu ngập.
-
Cách bón phân:
- Giảm phân gốc, chia nhỏ 2–3 lần bón.
- Phun phân lỏng (vi sinh, vi lượng) tránh rửa trôi.
- Bón vôi (300–500 kg/ha) nếu đất phèn/mặn, giữ nước 5–7 cm.
Hướng Dẫn Kỹ Thuật Chăm Sóc Lúa Theo Từng Vụ
🌱 Chọn giống & Sạ lúa
- Sạ thưa 80–120 kg/ha để lúa thông thoáng, giảm sâu bệnh.
- Né rầy: Theo lịch khuyến cáo địa phương (ví dụ: tránh tháng 8 ở Bạc Liêu).
📌 Ví dụ: HTX ở Cần Thơ sử dụng OM5451 vụ Đông Xuân, sạ thưa, đạt 7,5 tấn/ha.
🧪 Bón phân & Phun vi lượng
-
Đông Xuân:
- Bón lót phân chuồng, phun vi lượng sáng sớm.
- Giữ nước 3–5 cm trong giai đoạn đẻ nhánh.
-
Hè Thu:
- Tăng Kali, phun chitosan chiều mát.
- Thoát nước nhanh cuối vụ nếu mưa lớn.
-
Thu Đông:
- Phun phân lỏng khi trời râm, kiểm tra nước trước bón.
- Thêm vi sinh Bacillus (20g/16L) để phòng đạo ôn.
🐛 Quản lý nước & Sâu bệnh
- Thăm đồng 2–3 lần/tuần để phát hiện sớm bệnh.
-
Sử dụng chế phẩm vi sinh:
- Bt, Beauveria kiểm soát sâu cuốn lá, đạo ôn cổ bông.
-
Giữ mực nước phù hợp theo giai đoạn:
- Đẻ nhánh: 3–5 cm
- Trổ: 5–7 cm
- Chín: Rút nước để tránh lép, thối hạt
💡 Giải pháp an toàn, hiệu quả, tiết kiệm
- Phân vi lượng lỏng (Bo, Zn, Silic): hấp thu nhanh qua lá, rễ.
-
Kết hợp phân hữu cơ & vi sinh:
- Phân chuồng: 3–5 tấn/ha
- Trichoderma: 5 kg/ha – cải tạo đất, khử phèn.
- Điều tiết nước linh hoạt theo thời tiết và giai đoạn phát triển.
📌 Ví dụ: HTX tại Bạc Liêu sử dụng Trichoderma vụ Thu Đông, giảm lem lép 30%, năng suất đạt 7 tấn/ha.
🎯 Lợi ích khi canh tác lúa đúng kỹ thuật
✅ Tăng năng suất: 6–8 tấn/ha nhờ lúa khỏe, trổ đều.
✅ Giảm 30–50% sâu bệnh nhờ giống tốt và kỹ thuật sinh học.
✅ Tiết kiệm 20–30% chi phí phân bón nhờ sử dụng hợp lý.
✅ Bảo vệ đất, nước, môi trường, tiến tới canh tác bền vững.
📌 Lưu ý & mẹo kỹ thuật cho mỗi vụ lúa
- Kiểm tra pH & độ mặn trước mỗi vụ – bón vôi nếu cần.
-
Theo dõi thời tiết kỹ lưỡng:
- Phun Silic khi trời nắng 35°C.
- Tránh phun trước mưa to 4–6 giờ.
- Ghi nhật ký ruộng: Theo dõi tiến độ, điều chỉnh giống & phân vụ sau.
-
Mẹo tiết kiệm:
- Thử giống/phân mới trên diện tích nhỏ (100 m²).
- Ủ phân chuồng với vi sinh để giảm chi phí 20%.
✅ Kết Luận
Trồng lúa 3 vụ hiệu quả ở ĐBSCL không chỉ phụ thuộc vào thời tiết mà còn nằm ở tay nghề kỹ thuật. Chọn giống đúng – bón phân hợp lý – kiểm soát dịch bệnh bằng sinh học – sẽ giúp bà con đạt năng suất cao, tiết kiệm chi phí, bảo vệ môi trường và làm giàu bền vững.